Auschwitz-Birkenau jest to zespół niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych. Obóz zagłady działający w latach 1940–1945 w Oświęcimiu obecnie znajduje się on w granicach Polski.
Końcem roku 1939 Arpad Wigand, który pełnił funkcję inspektora policji i służby bezpieczeństwa, wyszedł z pomysłem utworzenia obozu w Oświęcimiu. Spowodowane to było przepełnionymi więzieniami na Górnym Śląsku oraz Zagłębiu Dąbrowskim.
Miejsce zostało wybrane nie przypadkowo, posiadało dobre połączenie kolejowe z Austrią, III Rzeszą oraz Górnym Śląskiem.
Rudolf Höß 4 maja 1940 zostaje mianowany pierwszym komendantem obozu w Oświęcimiu. Obóz ten podlegał bezpośrednio zarządowi SS, a od 1942 roku podlegał pod Administrację SS oraz Główny Urząd Gospodarki.
Personel obozu bardzo często się zmieniał, szacuje się iż przez cały okres funkcjonowania obozu pojawiło się w nim ponad 8100 SSmanów.
Obozem zarządzało kolejno trzech komendantów:
- Rudolf Höß – 1940-1943
- Arthur Liebehenschel – 1943-1944
- Richard Baer – 1944-1945
Konzentrationslager Auschwitz składał się z trzech części które powstawały w ramach upływu czasu:
- Auschwitz I – obóz podstawowy, pracy przymusowej, centrum zarzadzania SS.
- Auschwitz II Birkenau – znajdujący się w Brzezince, obóz koncentracyjny, miejsce eksterminacji, gdzie znajdowały się krematoria i komory gazowe.
- Auschwitz III – znajdujący się w Monowicach, obóz pracy koncernu IG Farben.
Do roku 1942 roku w obozie przebywali w większości Polacy, a także Niemcy, Czesi oraz Jugosłowianie. Od kwietnia 1942 roku Naziści zaczęli kierować z całej Europy transporty żydów.
Przybyłych więźniów fotografowano i wpisywano do księgi, każdy więzień otrzymywał numer obozowy który tatuowana na przedramieniu lub na klatce piersiowej.
Aż 700 więźniów próbowało ucieczki z muzeum, aż 300 udało się to wykonać i zbiec w bezpieczne miejsce. Jednym z nich był rotmistrz Witold Pilecki. Który zgłosił się do zinfiltrowania obozu w 1940 roku. Uciekł on z obozu 26 kwietnia 1943 roku i to dzięki niemu „zachód” dowiedział się szczegółów o obozie w Oświecimiu.
Ponieważ podczas kampanii wschodniej już w 1944 roku naziści wycofywali się, a za tym podejmowali przygotowania likwidacji obozów już w sierpniu tego samego roku. Co spowodowało zatrzymanie rozbudowy obozu, ewakuację więźniów do III Rzeszy.
Likwidację członków Sonderkommand, oraz rozpoczęto niszczenie dokumentacji, oraz zaczęto zacierać ślady zbrodni – zasypywano doły ze szczątkami oraz rozebrano jedno krematorium.
17 stycznia roku 1945 w obozie znajdowało się 67012 osoby. Większość z nich wywieziono do Niemiec lub Austrii wagonami towarowymi w nieludzkich warunkach. 20 stycznia 1945 naziści kontynuowali niszczenie dokumentów oraz wysadzanie kolejnych krematoriów.
Tegoż samego dnia w obozie znajdowało się już tylko 9 tysięcy więźniów z czego 500 to dzieci – wszyscy którzy pozostali w KL Auschwitz mieli zostać zamordowani. Już 27 stycznia 1945 roku do obozu dotarli żołnierze sowieccy, uwolnili oni 7500 osób z rąk nazistów.
Szacuje się iż w obozie zginęło co najmniej 1,5 miliona ludzi, różnych narodowości:
Czechów, Polaków, Jugosłowian, Białorusinów, Francuzów, Rosjan, Ukraińców, Albańczyków, Belgów, Duńczyków, Greków, Hiszpanów, Niderlandczyków, Litwinów, Luksemburczyków, Łotyszy, Norwegów, Rumunów, Słowaków, Szwajcarów, Węgrów, i Włochów.
Zobacz także: OBOZY KONCENTRACYJNE NA TERENACH POLSKI
