Wielkanoc jako katolickie święto to zwyczaj złożony. Jest to najważniejsze święto w Kościele Katolickim. Połączony religijny wymiar z zwyczajami i zabobonami słowiańsko-polskimi. Najważniejszy religijny okres to trzy ostatnie doby tzw. Wielkiego Tygodnia – Triduum Paschalne – Czwartek, Piątek i Sobota.
Spis treści:
WIELKI CZWARTEK
Wieczorem w kościołach odprawiane jest nabożeństwo Wieczerzy Pańskiej. Odprawiane jest na pamiątkę ostatniego wspólnego spotkania Jezusa z jego apostołami.
Najświętszy sakrament przeniesiony zostaje do tzw. „ciemnicy” a tabernakulum pozostaje puste i otwarte. Symbolizować ma to zakończenie wieczerzy, opuszczenie Chrystusa przez bliskich.
WIELKI PIĄTEK
Jest to dzień kiedy wyznawcy Chrystusa udają się na nabożeństwo Drogi Krzyżowej. To dzień zadumy nad śmiercią i męką Jezusa. Tego dnia obowiązuje ścisły post.
Po zakończeniu liturgii eucharystia zostaje przeniesiona do tzw Grobu Pańskiego – symbolizuje to śmierć Jezusa i złożenie w grobie. Od tego momentu harcerze lub strażacy pełnią wartę przy Grobie Pańskim.
WIELKA SOBOTA
Jest to dzień wyczekiwania na Jezusa, tego dnia nie odprawia się mszy świętej. Polacy tego dnia przygotowują „Święconkę” – jest to koszyk zawierający najważniejsze pokarmy. Jajka, pisanki, baranka z masła lub cukru, sól, chleb, wędlinę, chrzan, miód, pieprz, ciasto wielkanocne babka. Kosz wykonany jest z wikliny i przystrojony bukszpanem. „Święconka” znajdzie się na stole w poranek Wielkanocny.
Tegoż samego wieczora, odprawiane jest nabożeństwo – zaliczane do niedzieli nie do soboty – Wigilia Paschalna.
WIELKA NIEDZIELA
Wigilia Paschalna – Obrzęd ten jest odprawiany wyłącznie po zmroku w sobotę, pod kościołami palone są ogniska. Kapłan święci ogień i podpala od niego świecę PASCHAŁ. Na świecy widnieją symbole ALFA i OMEGA, oznaczające iż Bóg to początek i koniec.
Światło świecy także symbolizuję Jezusa, który jako dobro rozświetla kościół i świat, rozprasza mroki życia ludzkiego. W trakcie nabożeństwa następuje poświęcenie wody po przez zanurzenie w niej Paschału.
Wierni spotykają się ponownie w kościele zazwyczaj o poranku o 6 rano na Rezurekcji. Jest to uroczystość powitania Jezusa w procesji rezurekcyjnej wokół kościoła. Wielkanoc w Krakowie obchodzona jest przez większość mieszkańców.
Polacy po Rezurekcji zbierają się w domach by rodzinnie zjeść wspólnie uroczyste śniadanie. Na stole nie może zabraknąć święconki, barszczu białego z kiełbasą, chrzanu, babki wielkanocnej, sernika czy mazurka.
PONIEDZIAŁEK WIELKANOCNY
Zwany potocznie Lanym Poniedziałkiem. Ma swoje korzenie w tradycji pogańskiej, gdy kawalerowie polewali wodą panny które im się podobały, do czasów dzisiejszych zwyczaj się zmienił i polewają się wodą wszyscy, młodzi i starzy.
Z Poniedziałkiem na podkrakowskich wsiach związany jest zwyczaj robienia psikusów żartów sąsiadom – takie jak zamieniano bramy czy umieszczano na dachach sprzęt rolniczy ,wozy.
W Krakowie przy klasztorze Norbertanek w Salwatorze ma miejsce odpust Emaus. Odpustowi towarzyszą kramy, kiermasze z ludowymi zabawkami, karuzele dla dzieci czy loterie fantowe. Odpust nosi nazwę od wsi Emaus do której Jezus udał się po zmartwychwstaniu.
Zobacz także: ZABYTKI KRAKOWA
