Tradycje i zwyczaje Krakowa
Kraków dzięki swojej lokalizacji, historii, wpływom innych kultur wykształcił unikalne zwyczaje i tradycje występujące tylko na tym obszarze. Poniżej kilka najbardziej znanych i ważnych tradycji i zwyczajów Krakowa.
Lajkonik
Pochód lajkonika ze Zwierzyńca na Rynek Główny ma miejsce w czwartek po Bożym Ciele. Lajkonik jako dwunogi koń z brodatym jeźdźcem ubranym w orientalny strój przemierza ulicę miasta. Powstanie Lajkonika wiąże się z daleką historią XIII wieku, gdy Tatarzy napadali Kraków niejednokrotnie.
Legenda głosi iż w 1287 gdy Tatarzy chcieli zaatakować Kraków rozbili obóz nad Wisłą by rankiem zaatakować Miasto. Lokalni flisacy mieszkający nad rzeką spostrzegli ich i pod osłoną nocy zaatakowali oddział tatarski.
Przebrali się w orientalne stroje i w nich wjechali na koniach do miasta. Lajkonik jest symbolem zwycięstwa nad wojskami Tatarskimi.
Hejnał mariacki
Tradycje i zwyczaje Krakowa są przeróżne, jednak Hejnał jest unikalny w skali światowej. Jest on grany co godzinę na Rynku krakowskim. Jest także powiązany z okresem najazdów tatarskich.
Legenda głosi iż trębacz – strażnik podczas służby zobaczył wojska tatarskie, zagrał by zaalarmować polskie wojsko i miasto, niestety nie dokończył melodii bo dosięgła go tatarska strzała.
Dlatego codziennie na cztery strony świata strażak – trębacz odgrywa hejnał ale dla uczczenia historii przerywa go i nigdy nie dokańcza melodii.
Siuda baba
Zwyczaj odbywa się w poniedziałek Wielkanocny. Wtedy do mężczyźni przebierają się starą babę usmarowaną węglem, sadzą czy popiołem.
Zwyczaj wywodzi się z czasów pogańskich – obrzęd wypędzenia zimy. Legenda mówi iż w pogańskiej świątyni pod Krakowem w Lednicy ognia strzegła kapłanka. Która z nastaniem wiosny jeden raz w roku wychodziła do okolicznych wiosek w poszukiwaniu swojej następczyni.
Obecnie Siuda Baba jest przebranym mężczyzną który chodzi do domu do domu w towarzystwie drugiej osoby – Cygana.
Rękawka
Zwyczaj krakowski obchodzony po świętach Wielkiejnocy w pierwszy wtorek. Co roku odbywa się na Kopcu Kraka zwanym Rękawką. Który został usypany z ziemi którą chłopi nosili w rękawach – stąd nazwa Rękawka.
Obrzęd ten obchodzony jest co najmniej od XVII wieku, co zachowane jest w dawnych przekazach pisanych. Kiedy to zamożni ludzi na szczycie zrzucali w dół owoce, pieniądze, słodycz i inne cenne rzeczy.
Biedacy zbierali je u podnóża Kopca Kraka. Historycy jednak na są zdania iż zwyczaj może mieć nawet 1000 lat. Obecnie obrzęd ten rozpoczyna się od rozpalenia ognia, inscenizacja walki plemienia Wiślan z najeźdźcami. A na koniec inscenizacja pochówku średniowiecznego.
Wianki
Związane są z letnim przesileniem słońca. Każdego roku organizowane są na Bulwarach wiślanych pod wzgórzem wawelskim. Zwyczaj pogański, nie zaginął od chrystianizacji Polski. Kiedy to palono wielkie ogniska, puszczano wianki na wodzie i wróżono.
Zwyczaj puszczania wianków związany jest z poszukiwaniem partnera życiowego. Niezamężne kobiety plotły wianki, nad rzeką podczas palenia ognisk puszczały swoje wianki na wodzie. Niżej niezamężni mężczyźni próbowali wyłapywać wianki po to by potem zidentyfikować właścicielkę. Tak młodzi łączyli się w pary.
Obecnie Wianki jest festiwalem podczas którego kobiety puszczają wianki na Wiśle, a równolegle na scenie odbywają się koncerty muzyczne.
Emaus
Tradycje i zwyczaje Krakowa są nadal ważne dla mieszkańców. Dlatego też Emaus nadal odbywa się w poniedziałek Wielkanocny. Jest to zwyczaj religijny który swoje korzenie wywodzi z biblijnej wioski Emaus. Gdzie zjawił się Jezus po zmartwychwstaniu.
Dawniej krakowski emaus był odpustem dla mieszczan jako spacer i zabawa pomiędzy kramami.
Obecnie odpustowi towarzyszy kiermasz z kramami, strzelnice sportowe, karuzele dla młodych. Często sprzedawane są drewniane figurki grajków oraz precle nawlekane na nić, które tworzą wieniec.
Szopki krakowskie
Jest to już XIX wieczna tradycja budowania w okresie adwentu szopek Bożonarodzeniowych. Co roku w pierwszy czwartek grudnia urządzany jest konkurs na najpiękniejszą szopkę.
Odbywa się to pod Pomnikiem Mickiewicza na Rynku. Patronuje wydarzeniu Muzeum Historyczne Krakowa. Najlepsze szopki można później obejrzeć na wystawie w Muzeum Historycznym.
Zobacz także: ZABYTKI KRAKOWA